Меню раздела
|
Главная : Обучающимся : Дистанционное обучение : Беларуская мова і літаратура : 11 клас
11 клас
ЗАДАННІ (комплексная работа) першага этапу рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах “Беларуская мова” і “Беларуская літаратура” 1. Перакладзіце прапанаваныя назоўнікі на беларускую мову. Укажыце, якімі гукамі адрозніваюцца беларускія словы і іх рускамоўныя адпаведнікі: Слова па-руску | Слова па-беларуску | Якімі гукамі адрозніваюцца | репа | | | пирог | | | сдача | | | бал | | | пиджак | | | улов | | | диета | | | | 2. У беларускай мове дапускаецца выкарыстанне варыянтных канчаткаў у некаторых склонавых формах назоўнікаў, прыметнікаў, займеннікаў жаночага роду: рукой – рукою, прыгожай – прыгожаю, усёй – усяе. Беларускі пісьменнік і мовавед Уладзімір Дубоўка ў 1927 годзе прапанаваў размежаваць ужыванне канчаткаў (ён назваў іх кароткія і поўныя) у такіх формах і сфармуляваў правіла, якое праілюстраваў наступнымі прыкладамі: Беларускае Савецкае Сацыялістычнае Рэспублікі; беларускай абычайнасці; моцнаю рукой ахапіў стан; вялікай адлегласцю і да т.п. Паспрабуйце і вы сфармуляваць прыдуманае У. Дубоўкам правіла. _____________________________________________________________________ | 3. Укажыце фразеалагізмы з кампанентам глядзець, якія маюць наступнае значэнне: Значэнне фразеалагізма | Фразеалагізм | ‘унікаць у сутнасць чаго-небудзь, звяртаць увагу на самае важнае, галоўнае ў чым-небудзь’ | | ‘меркаваць аб кім-небудзь, чым-небудзь аднабакова, са сваіх пазіцый’ | | ‘адносіцца да каго-небудзь, чаго-небудзь пагардліва’ | | ‘не заўважаючы недахопаў у кім- ці чым-небудзь, ідэалізаваць каго- ці што-небудзь’ | | ‘свядома не заўважаць што-небудзь, знарок не звяртаць увагі на што- небудзь (часцей адмоўнае)’ | | | 4. Устаўце ў табліцу патрэбныя формы займенніка, вызначце разрад Разрад | Пачатковая форма | Адзіночны лік | Р. скл. | Д. скл | М. скл | Зваротны | | | | | | мой | | | | | | нічога | | | | | | камусьці | | | | | | самім | | 5. З кожнай пары выберыце прыслоўе і зрабіце яго словаўтваральны разбор: 1) затое – наяве; _____________________________________________________ 2) удвух – двума; _____________________________________________________ 3) хіжа – нябожа; ____________________________________________________ 4) дзесьці – каму-небудзь; ______________________________________________ 5) там-сям – абы-чый; ________________________________________________ 6) зацірка – загуста; __________________________________________________ 7) зухавата – шклавата; _______________________________________________ | 6. У папулярнай сацыяльнай сетцы існуе суполка Літ.бел. (“Літары па-беларуску”), на старонцы якой штодня з’яўляюцца фотаздымкі, падпісаныя афарыстычнымі выслоўямі. У пададзеных ніжэй выслоўях выпраўце памылкі. Вызначце тып сказа (складаны (від складанага) – просты (двухсастаўны – аднасастаўны (від аднасастаўнага))). Сказ | Адкарэкціраваны сказ | Тып сказа | Не ўзгадывайце людзям тое, што ўжо калісьці ім даравалі. | | | Дай чалавеку тое, што ён хоча і ты пазбавіш яго сэнсу жыцця. | | | Зачыняю вочы, вырастаюць крылы, і нясуць кудысьці ў блакіт. | | | Людзі будзьце людзмі! | | | Вы або гуляеце пад дажджом, або проста пад ім мокніце. | | | | 7. Устаўце прапушчаныя словы ў фрагмент верша Анатоля Зэкава. Звярніце ўвагу на змешчаныя ў даведцы значэнні прапушчаных слоў. Як застаюся я 1)_______________, Раптоўна з далечы тае Жыццё, праверанае часам, 2)______________ паўстае. І да 3)____________ самай бачу, Нібыта 4)_____________ разварушыў, Што мог пражыць яго 5)______________, Аднак пражыў так, як пражыў. Даведка: 1) ‘без сведак, без пабочных асоб; на адзіноце, адзін (заставацца, рабіць што-небудзь)’; 2) ‘хутка, на вачах; імгненна’; 3) ‘дробязь, пусцяк, які не мае значэння; падрабязнасць, дробны факт, дэталь’ – у форме Р.скл.; 4) ‘куча сухога галля’; 5) ‘іншым спосабам, па-другому’ | - Рэмінісцэнцыяйу літаратуразнаўстве называецца наўмыснае ці міжвольнае ўзнаўленне пісьменнікам (найчасцей паэтам) вобразаў, асобных выказванняў ці рытміка-сінтаксічных канструкцый іншых аўтараў.
Знайдзіце рэмінісцэнцыі з беларускай літаратуры ў наступных паэтычных фрагментах сучасных літаратараў. Укажыце творы, якія паслужылі асновай для рэмінісцэнцый, і іх аўтараў. Фрагмент з рэмінісцэнцыяй | Твор – крыніца рэмінісцэнцыі | Аўтар | Упаў на зямлю, як пад сярпом тваім калоссе. Вечарыны не адбудзецца. Свята адбылося(А. Хадановіч). | | | О так, я буду пралетарам! Сваіх і вашых рознасць мараў Адкрыць у слове тым вазьмуся… Мне сняцца сны аб Беларусі… (І. Багдановіч). | | | Ты плакаў, размаўляў з матуляю, Казаў: “Я да грудзей прытульваю І песню родную, і маці, Каб іх ніколі наш народ не страціў” (В. Шніп) | | | |
|
Версия для слабовидящих
Автоматический переводчик
Счетчик посещений
|