Меню раздела

    Главная : Обучающимся : Дистанционное обучение : Беларуская мова і літаратура : 9 клас

    9 клас

     

    ЗАДАННІ (комплексная работа)

    першага этапу рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах

    “Беларуская мова” і “Беларуская літаратура”

     

    1. Перакладзіце прапанаваныя назоўнікі на беларускую мову.

    Укажыце, якімі гукамі адрозніваюцца беларускія словы і іх рускамоўныя адпаведнікі:

    Слова па-руску

    Слова па-беларуску

    Якімі гукамі адрозніваюцца

    лампа

     

     

    медь

     

     

    шёлк

     

     

    орех

     

     

    пробег

     

     

    жёлудь

     

     

    шея

     

     

    2. Беларускі пісьменнік і мовавед Уладзімір Дубоўка ў артыкуле

    “Некаторыя прыватныя выпадкі мілагучнасці нашае мовы”(1927) прапанаваў

    удакладніць ужыванне прыстаўнога в у пачатку слоў. У прыватнасці,

    У. Дубоўка сфармуляваў правіла ўжывання прыстаўнога в перад ненаціскным а.

    Сваё правіла пісьменнік праілюстраваў прыкладамі: вялікія вазёры, на вялікіх азёрах;

    ночкаю васенняю, спраўляў асяніны. Паспрабуйце і вы сфармуляваць прыдуманае

    У. Дубоўкам правіла.

    _____________________________________________________________________

     

    3. Укажыце фразеалагізмы з кампанентам ру́кі, якія маюць наступнае значэнне:

    Значэнне фразеалагізма

    Фразеалагізм

    ‘хто-небудзь вельмі ўмелы і здольны ў сваёй справе чалавек’

                                             

    ‘адчуваць, перажываць вялікае задавальненне ад поспеху ў якой-небудзь справе’

     

    ‘адной асобе (прадаваць, адпускаць, даваць і пад.)’

     

    ‘няма часу, магчымасці заняцца чым-небудзь, кім-небудзь’

     

    ‘адмаўляцца ад удзелу ў чым-небудзь, ухіляцца ад адказнасці’

     

    4. Устаўце ў табліцу патрэбныя формы назоўніка

    Форма адзіночнага ліку Н. скл.

    Памяншаль-ная форма

    Форма, якая спалучаецца з лічэбнікамі 2, 3, 4

    Форма множнага ліку

    Н. скл.

    Р. скл.

    поле

     

     

     

     

     

    стрэшка

     

     

     

     

     

    дны

     

     

     

     

     

    коні

     

     

     

     

     

    шчок

    5. З кожнай пары выберыце прыслоўе і зрабіце яго словаўтваральны разбор:

    1) затое – наяве; _____________________________________________________

    2) удвух – двума; _____________________________________________________

    3) хіжа – нябожа; ____________________________________________________

    4) як-небудзь – якісьці; ________________________________________________

    5) ледзь-ледзь– такі-сякі; ______________________________________________

    6) засолка – задужа; __________________________________________________

    7) зухавата – шклавата; _______________________________________________

    6. У папулярнай сацыяльнай сетцы існуе суполка Літ.бел. (“Літары па-беларуску”),

    на старонцы якой штодня з’яўляюцца фотаздымкі, падпісаныя афарыстычнымі выслоўямі. У пададзеных ніжэй выслоўях абазначце выказнікі і вызначце іх від:

    Сказ

    Выказнік

    Від выказніка

    Твае думкі паступова становяцца тваім жыццём.

     

     

    І хай халодным вечарам для вас знойдуцца цёплыя словы.

     

     

    Чалавека нельга забыць.

     

     

    Вечны толькі свет мары.

     

     

    Жыццё навучыць смяяцца скрозь слёзы.

     

     

    7. Устаўце прапушчаныя назоўнікі ў фрагмент верша Людмілы Рублеўскай.

    Звярніце ўвагу на змешчаныя ў даведцы значэнне і характарыстыку

    прапушчаных слоў.

     

    Першы снег над 1)_______________,

    І мерзнуць званы на званіцы;

    І ў маленькі 2)_____________ з'язджаецца шляхта на баль.

    І глядзяць з-пад рукі на паненак здаля 3)_______________ –

    4)____________ мясцовы, загадкавы, просты, як белы 5)____________.

     

    Даведка:

    1) (устарэлае) ‘пасёлак гарадскога тыпу’ – у форме Т.скл.;

    2) ‘зямельнае ўладанне памешчыка’;

    3) ‘маладая замужняя жанчына’ – у форме мн. ліку;

    4) (зборны) ‘людзі, група людзей, з’яднаных супольнасцю жыцця’;

    5) ‘лёгкая баваўняная або з набіўным малюнкам тканіна’.

     

    1. Рэмінісцэнцыяйу літаратуразнаўстве называецца наўмыснае ці міжвольнае
    2. ўзнаўленне пісьменнікам (найчасцей паэтам) вобразаў, асобных выказванняў ці рытміка-сінтаксічных канструкцый іншых аўтараў.

    Знайдзіце рэмінісцэнцыі з беларускай літаратуры ў наступных паэтычных фрагментах сучасных літаратараў. Укажыце творы, якія паслужылі асновай для рэмінісцэнцый, і іх аўтараў.

    Фрагмент з рэмінісцэнцыяй

    Твор – крыніца рэмінісцэнцыі

    Аўтар

    …У якім Беларусь, за якою ішоў,

    Як да песні, якую пяе Белавежа,

    На святлынь наваградскіх зажураных вежаў,

    На шум рэк, што змывалі варожую кроў (В. Шніп).

     

     

    І птушкі, і звяры

    глядзяць свае віры…

    але прыемна, што б там ні казалі,

    заснуўшы на баку,

    прачнуцца ў цягніку… (А. Хадановіч).

     

     

    А хто гэта там ідзе,

    па вушы ў глыбокай багне… (А. Хадановіч).

     

     

     

                                                                                 

    Версия для слабовидящих

    ВЕРСИЯ ДЛЯ СЛАБОВИДЯЩИХ

    Автоматический переводчик

    Счетчик посещений

    Яндекс.Метрика
    ВВЕРХ
    Адрес: 213848 Могилевская область Бобруйский район п.Ленина ул.Школьная 26
    Телефон: +375225 712700
    Электронная почта: lenina@bobruisk.edu.by
    Регистрационное свидетельство № 7141403874 от 28.03.2014 (Государственный регистр информационных ресурсов)